Uspešan rad sa najmanjim brojem sudija

Prijepolje - Reforma sudstva je tema koja već godinama izaziva brojne polemike, a svedoci smo i afera koje potresaju pravosuđe. Mnoštvo je tema koje se nameću u trenutku kada je aktuelna još jedna reforma od koje se mnogo očekuje. Bio je to i povod za razgovor sa Miletom Bezarevićem, vršiocem funkcije predsednika Osnovnog suda čije je sedište u Prijepolju i koji je formiran za opštine Priboj, Nova Varoš i Prijepolje.

- U sedištu Osnovnog suda u Prijepolju obavljaju se sve sudske radnje i suđenja u svim materijama, a u sudskim jedinicama obavljaju se suđenja u građanskoj materiji, dok se u krivičnoj materiji suđenja odvijaju samo u sedištu suda jer je ovde sedište i Osnovnog javnog tužilaštva, kaže Mileta Bezarević. Odlukom Visokog saveta sudstva iz 2009.godine predviđeno je da Osnovni sud u Prijepolju ima osam sudija i to je sud sa najmanjim brojem sudija od svih osnovnih sudova u Srbiji. Pre reforme, Opštinski sud u Prijepolju imao je toliko sudija, a još po pet sudija bilo je u sudovima u Novoj Varoši i Priboju. Dakle, bilo je ukupno 18 sudija u ova tri grada.

• Reforma je, dakle, donela drastično smanjenje broja sudija. Kakvi su evropski standardi?

- Isticano je da prema evropskim standardima na 100.000 stanovnika treba da ima od 19 do 21 sudija, a prema popisu iz 2002.godine ove tri opštine su imale više od 90.000 stanovnika. Dakle, određeno je znatno manje sudija nego što je po tim kriterijumima trebalo. Sve do početka 2012. Osnovni sud u Prijepolju imao je osam sudija, a potom su od juna do decembra na posao vraćene četiri sudije jer je usvojen prigovor podnet protiv ranije odluke Visokog saveta sudstva. Novom odlukom iz novembra 2012. ovaj sud ima 12 sudija. U takvoj konstelaciji, svakako je značajno analizirati rezultate Osnovnog suda u prošloj godini. Naime, na početku 2012. godine bilo je nerešno 13.054 predmeta ili 1.631,75 po sudiji, a tokom godine primljeno je 9.470 predmeta ili 1.183,75 po sudiji, odnosno mesečno je to bilo 107,61 predmeta. Dakle, tokom 2012.godine u radu je bilo 22.524 predmeta, a prosečno je svaki sudija imao u radu čak 2.815 predmeta. Od tog broja, tokom prošle godine, rešeno je 11.612 predmeta, odnosno svaki sudija je mesečno rešio po 132 predmeta. Na kraju godine ostalo je nerešeno 10.912 predmeta. U odnosu na 2011.godinu rešeno je 1.258 predmeta više, odnosno tokom 2012.godine rešeno je 2.142 predmeta više nego što je primljeno tokom godine.

• Da li se može biti zadovoljno ovakvim rezultatom?

- Izveštaj se odnosi na rad osam sudija jer oni koji su naknadno vraćeno na posao bili su angažovani kratko tokom 2012.godine tako da njihov rad nije ušao i izveštaj. Priliv predmeta savladan je u procentu od 122,63 odsto, a procenat rešenih predmeta je 51,55 odsto. Procenti prilično govore jer ukupan kvalitet ovoga suda, na osnovu kriterijuma je 99,29 odsto, a to je osnovni pokazatelj. Treba svim ovim brojevima dodati i to da je tokom 2012.godine u radu ovog suda bilo još 3.906 predmeta koji su rešeni, a to su razna uverenja, overe, apostili i slično.

• Možda će slika biti potpunija ako napravimo poređenje sa nekim drugim sudovima?

- Prosečan priliv predmeta po sudiji u Osnovnom sudu u Užicu bio je 96,36, u Osnovnom sudu u Požegi 105,54, a kod nas 107,61. Dakle, Osnovni sud u Prijepolju bio je po broju predmeta po sudiji najopterećeniji. Kad je reč o savladavanju priliva primljenih i rešenih predmeta, u Užicu je to 87,50, u Požegi 95,17, a u našem sudu taj je procenat 122,63 odsto. Od ukupnog broja predmeta u radu u Osnovnom sudu u Užicu rešeno je 31,09, u Požegi 49,19, a u Osnovnom sudu u Prijepolju 51,55 odsto predmeta.

• Da li je bilo poništenih odluka Osnovnog suda u Prijepolju od strane viših instanci?

- Tokom 2012.godine izjavljene su 264 žalbe na odluke ovog suda, od čega je 177 odluka potvrđeno ili 67,05 odsto, preinačene su 24, a ukinuto je 59 odluka. Ako bi komentarisali ove podatke moglo bi se reći da preopterećenost sudija zbog velikog broja predmeta utiče svakako i na broj ukinutih odluka.

• U ovom trenutku vrlo je aktuelno pitanje nove reforme sudstva. Šta bi nova reforma mogla da promeni?

- Nagoveštava se izmena postojeće mreže sudova, pre svega u odnosu na broj osnovnih sudova, sa ciljem da se poveća njihov broj, da se osnovni sudovi vrate u neka mesta gde su bila sedišta nekadašnjih opštinskih sudova. Formirana je radna grupa pri Ministarstvu pravde i državne uprave da sačini radnu verziju nove mreže sudova. Prema toj verziji ovde bi ostalo isto stanje, odnosno Osnovni sud u Prijepolju sa sudskim jedinicama u Novoj Varoši i Priboju. No, o tome će tek biti reči. Uporedo će se menjati i sistemski zakoni u oblasti pravosuđa. Tako bi, na primer, istražni postupci trebalo da pređu u nadležnost tužilaštva.

• Koje bi loše strane naveli u oceni sadašnje organizacije mreže sudova u Srbiji?

- Drastično smanjenje broja sudija. Naime, prema broju sudija se određuje i broj drugih izvršilaca u sudu, odnosno broj sudija diktira i ukupan broj zaposlenih, pa je kod nas došlo do smanjenja ukupnog broja zaposlenih u sve tri opštine. Takođe, jedan broj zaposlenih svaki dan putuje iz Nove Varoši i Priboja u Prijepolje na posao. Zatim, treba navesti da je značajno povećana udaljenost sedišta suda od pojedinih mesta, odnosno sela.

• Ima li dobrih strana poslednje reforme sudstva?

- Dobra strana je objedinjavanje nekih službi i obavljanje nekih poslova na jednom mestu, ali su to većinom računovodstveni poslovi.

• A da li je došlo do nekih suštinskih promena kad je reč o efikasnosti rada u odnosu na nekadašnje opštinske sudove?

- Konkretno kod nas nije doprinelo većoj efikasnosti jer je smanjen broj sudija Osnovnog suda u odnosu na nekadašnja tri opštinska suda, što je dovelo do znatno većeg broja predmeta po sudiji, a nije se pokazalo ni racionalno jer su povećani troškovi zbog putovanja sudija i drugih zaposlenih.

VD status od 2010.

* Koliko je sudija konkurisalo za predsednika Osnovnog suda u Prijepolju?

-Jednom je konkurs već raspisivan ali je odložen, pa je 2011. raspisan drugi na koji se javilo pet kandidata. Obavljeni su razgovori u junu 2012. godine, ali kada su sudije vraćene na posao zastalo se sa celom procedurom do daljnjeg. To je situacija u celoj Srbiji. Osim predsednice Vrhovnog kasacionog suda u svim sudovima poslove predsednika suda obavljaju vršioci funkcija. To traje od januara 2010. godine.